sluiten

Kruispunt: 't Zieltje

Over dit kruispunt, waar de Bisschopswetering kruist met de Stuurmansweg die vroeger de Breesteeg heette, weten mensen veel te vertellen. Vindt u ’t Zieltje een vreemde naam? In de historische beschrijving leest u waarom dit kruispunt zo heet.

Kleinste museum van Nederland
Nabij dit kruispunt, aan de oude doorgaande weg van Zwolle naar Kampen, bevond zich vroeger herberg ‘De Kroon’. Het was een echte pleisterplaats, waar de paarden konden rusten in de doorrijschuur en de boer een borrel kon nemen in het café. Men reed aan de ene kant de schuur in en aan de andere kant weer uit. Aan de deuren van de wagenschuur spijkerde de 14-jarige Jan Pelleboer, later een bekende weerman, zijn waarnemingen van het weer. Nu is in deze schuur, die nieuw is opgebouwd, het kleinste museum van Nederland gevestigd: Museum de Kroon, twee bij vier meter groot en gewijd aan Jan Pelleboer.

Mileuverontreinging
De stoomfabriek Coöperatieve Zuivelfabriek ’s Heerenbroek met daarnaast de directeurswoning verwerkte veel melk uit de polder. De fabriek en woning werden in 1914 gebouwd naar een ontwerp van de uit Kampen afkomstige architect G.B. Broekema in de stijl van Berlage. In 1916 werd de fabriek uitgebreid en in 1930 werd aan de voorkant een nieuwe melkontvangsthal gebouwd met een verhoogd laadperron. Hier werden de melkbussen van een deel van de boeren in de polder Mastenbroek opgezet om in de fabriek verwerkt te worden. Melkrijders reden zes dagen per week ’s morgens en ’s avonds de volle melkbussen naar de fabriek en brachten de lege weer terug naar de boeren van wie ze waren. In de 60er jaren van de vorige eeuw waren er nogal eens problemen. De melkproductie groeide, maar de fabriek was nog niet goed aangesloten op het riool. Doordat er meer melk verwerkt moest worden, kwamen er weleens melkresten in het water waardoor dit behoorlijk verontreinigd werd. Vooral ’s zomers kon het erg stinken, wel tot halverwege de Bisschopswetering richting Kampen. Als het water ’s winters verontreinigd was, kwam het ook wel in de tegenover de fabriek gelegen ijsbaan terecht…
In 1997 werd de fabriek, na eerst nog als melkpoederfabriek gebruikt te zijn, definitief gesloten.

Het station van Mastenbroek
Aan de Stuurmansweg stond vroeger zo’n 500 meter verderop links tot 1970 het stationsgebouw van Mastenbroek, waar de trein tussen Zwolle en Kampen van 10 mei 1865 tot 1933 stopte. In 1865 was Kampen het eindstation van het traject Utrecht – Kampen. Drie keer per dag arriveerde er een trein in Kampen, twee treinen stopten in Mastenbroek. In 1892 ging de gemeente Kampen akkoord met een lokale treinverbinding met Zwolle, die 17 keer per dag reed. Vanaf 1926 werd er alleen op verzoek in Mastenbroek gestopt. In 1900, toen de baanwachterswoning nog niet was omgebouwd tot stationsgebouw, had dit station twee vrouwelijke stationschefs, de gezusters Lieze en Jo Kampen. Zij weigerden om principiële redenen een pet te dragen, zoals voorgeschreven was door de Nederlandse Spoorwegen. Het station sloot de deuren op Pinkstermaandag 1945.

De postbezorging
Bij het PTT kantoor in ‘s Heerenbroek, dat bij de kruidenier inzat kwam een telegram vanuit het westen dat een echtpaar een weekje naar de polder zou komen en dat ze de volgende dag met de trein zouden arriveren. Omdat het een heel eind fietsen was, overlegde de beambte van het postkantoor dat zijn vrouw het tegen de melkrijder zou zeggen en dat die het telegram over zou brengen.
’s Avonds vroeg de man of ze het telegram aan de melkrijder had gegeven. Nee, ze had de melkrijder niet gezien. Maar morgenvroeg kon het ook nog wel, ‘die mensen uit het Westen zijn toch niet zo vroeg’. De volgende morgen rond een uur of elf vroeg de man zijn vrouw of ze de boodschap ook overgebracht had aan de melkrijder. Nee, weer niet gezien. De man sprong zelf op de fiets om de boodschap alsnog over te brengen. Toen hij bij de boerderij kwam, zat de visite uit het westen al gezellig aan de koffie… Thuis mopperde de man dat hij, ondanks het hele eind fietsen, niet eens een bedankje of een fooi had gehad…

Vergissing
Op een goede dag stapten er bij het station Mastenbroek mensen uit. Ze moesten bij de kerk zijn in Mastenbroek, maar bij het station was geen kerk te bekennen. Ze wisten niet dat het naar de kerk van Mastenbroek nog vijf kilometer was… Dit was immers de halte Mastenbroek?!

Zuurkool
Aan het Prumepad woonde in 1974 Elsje. Elsje had een koolschaaf en Elsje was waarschijnlijk dol op zuurkool. Ze had wel zin om dat zelf eens te maken dus vroeg ze mevrouw Kok, die op de Boxem woonde, om het recept. Vervolgens kocht ze van H. Stoel, die achter ’s Heerenbroek aan de dijk naar Kampen woonde en die in de herfst met een wagen vol witte en rode kolen de polder inreed om ze te verkopen, een paar witte kolen. Ze schaafde ze op de koolschaaf zodat het mooi fijn werd en vulde, volgens recept van mevrouw Kok, een Keulse pot. Een tijdje later vroeg mevrouw Kok, die Elsje’s man ergens tegenkwam, hoe het met de zuurkool was. “Het schuim komt boven de kelder uit,” zei hij. Mevrouw Kok heeft hem toen vertelt dat de pot elke week schoongemaakt moest worden en dat er dan een schone doek op moest.
Zuurkool hoeft niet perse geschaafd te worden, het kan ook gesneden worden, dan wordt het wat grover. In de horeca worden nog altijd koolschaven gebruikt. Rode kool werd aan de steel opgehangen of op een koele droge, vorstvrije plaats gelegd.

Het Prumepad
Het Prumepad was een pad dat achter een aantal huizen langsliep en dat verhard werd door prumen, afgewerkte sintels van de tegenovergelegen Zuivelfabriek. De mensen aan het Prumepad werden via het water langs het Prumepad bevoorraad. Omdat dit weinig privacy aan de bewoners gaf is het Prumepad weggehaald.
De naam ‘Prumepad’ is onlangs weer in ere hersteld. Er is een nieuwe wandelroute vanaf de Bisschopswetering door de weilanden richting de Zwolseweg die het ‘Proemepad’ heet.

Bron(nen): 
Bron: Cor Kok, internet
Auteur: Annet Jonker
Foto's: uit: 'Omarmd door IJssel en Zwartewater', internet, Annet Jonker
Historische informatie: