sluiten

Verhaal: Enkele familienamen uit de polder Mastenbroek

Voor 1811 kwamen vaste familienamen, zoals wij die kennen, nauwelijks voor. Die moesten in dat jaar echter wel worden aangenomen. Napoleon, toen ook in onze streken heerser, leek een systematische registratie van iedereen wel zo praktisch. In verband met belastingheffing, maar vooral ook voor het kunnen registreren van jonge mannen, nodig voor zijn legers.

Aanduidingen waren er natuurlijk wel, vaak gerelateerd aan de boerderij waar men woonde. Soms werden die later overgenomen en werd de boerderijnaam dus gewoon familienaam. En dat bleef dan vaak ook zo.

Van 1714 tot 1733, het jaar van zijn overlijden, was ene Arent Jans pachter op de boerderij “”De Werf”” aan de Hasselerdijk, bij Genne Overwater. Hij werd aangeduid met Arent Jans “”op de Werf””. Die boerderij is er nog, ook onder die naam, al zal hij binnenkort wel verdwijnen. Arent Jans trouwde in 1718 met Derkje Jans. Zij kregen 7 kinderen, Na de dood van Arent Jans hertrouwde Derkje Jans met Albert Berents, die ook de pacht overnam. Hun kinderen kregen de aanduiding “”op de Werf””. Later werd dat officieel de familienaam: “”van der Werf””

Dertkje’s oudste zoon uit haar eerste huwelijk , Jan, werd Jan Arents genoemd, maar diens zonen Jacob en Egbert namen in 1811 de familienaam “”van der Werf”” aan.

De tweede zoon, Hendrik, boerde (ook samen met zijn jongere broer Willem) op diverse plaatsen in de polder. De zoon van Hendrik, Arent Hendriks, werd al voor 1811 Arent Hendriks Werff genoemd. Diens zoon nam later ook definitief de naam “”van de Werf”” aan.

Derkje’s zoon Willem, trouwde in 1752 met Egbertje Tymons Kock, dochter van Tymon Jans Kock (1698 – 1752), die dus al wel een familienaam had. De familie Kock was een gerespecteerde boerenfamilie met landerijen in met name de noord-west hoek van de Polder, maar ook o.m. op het Kamper Eiland. Willem nam na de dood van zijn schoonvader, Tymon Jans Kock dus, het beheer over de landerijen op zich.

Willem en Egbertje kregen 6 kinderen die allen het patroniem Willems kregen. Maar de jongste zoon, Tymon, genoemd naar zijn grootvader van moeders kant, nam, evenals zijn oudere zuster Dievertje, later de familienaam Kok aan. Hij zou moeders familie prestigieuser hebben gevonden dan die van vaders kant.

Zoon Arent, Arent Willems dus, trouwde in 1783 met Lubbigje Gerrits, de weduwe van Evert Peters, die “”op het spijker aan de Zeedijk”” woonde. Hij trok kennelijk bij haar in want hij beheerde (mede) de landerijen. En hij bleef daar kennelijk wonen, ook na haar overlijden in 1784, en na zijn daaropvolgende huwelijk met Geertje Gerrits (van de Maat) in 1785. Hij bleef de aanduiding “”op het spijker”” of “”van spieker”” houden, tot later officieel de familienaam “”van ’t Spijker”” werd aangenomen.

Zo kwamen dus uit het huwelijk van Arent Jans en Derkje Jans, ca. eerste kwart 18e eeuw, bijna 100 later, na 1811, meerdere z.g. Stamlijnen voort: Willems, Van der Werf (2x), Kok en van’t Spijker.

Schematisch resulterend in de volgende familienamen:

Arent Jans ( x 1718) Derkje Jans (x 1734) Albert Berents
____________________________ _____________________________

van der Werf(f) van der Werf(f)
Kok
van’t Spijker
Willems (wellicht ook)

Waarbij de twee lijnen van der Werf wel dezelfde moeder, maar niet dezelfde vader hebben en de lijn Kok parallel ging lopen met de oorspronkelijke familie Kok (Kock), waaruit hij in de moeder lijn wel, maar in de vaderlijn niet afstamde.

Bron(nen): 
Bronnen: eigen onderzoek F. van’t Spijker (herzien 02/2016), onderzoek J. Ensink, Groningen, publicatie Historische Werkgroep, Hasselt.
Auteur: F. van 't Spijker
Foto's: uit archief fam. van 't Spijker