Verhaal: Gedachten over de Polder Mastenbroek deel 1

Gedachten over de polder Mastenbroek

Oud Mastenbroeker Cor Kok (hij woonde bij de Boxem) reist aan de hand van zijn herinneringen door de polder Mastenbroek. Omdat hij veel te vertellen heeft wordt zijn verhaal in een paar afleveringen geplaatst.

‘Omdat wij aan de zuidkant van de polder Mastenbroek woonden dachten wij dat we vooraan in de polder woonden bij Zwolle. Maar op de landkaart tot grote schrik stonden we onderaan. Je had natuurlijk grondgebied van Zwolle, Hasselt, Genemuiden, Grafhorst en Kampen. Dan nog Westenholte en Frankhuis hoorde er ook bij.’
Westenholte was maar klein. Destijds met een tiental boerderijen niet groot. Later minder boerderijen maar wel groter. En ik denk aan ongeveer de jaren zestig met V.V. Klompen en Van Dijk Houthandel. Die leverde vooral eiken bergroeden (lange palen voor de hooiberg), soms wel tien tot twaalf meter. En ze stonden bekend om hun houten hooi harken.
Frankhuis was misschien wel de ‘voorstad’ van polder Mastenbroek. Mensen die dit lezen beginnen misschien wel te glimlachen en denken dan aan het woonwagenkamp!
Nou had ik dit tot het laatste willen bewaren, maar goed, het kamp is er nog steeds.
In Frankhuis had je Hullen de smid, kruidenier Jan Wieten met zijn moeder van 80 jaar of nog wel ouder en Jan Dragt de wagenmaker. Bruggeman de kapper, Bisschop de fietsenmaker, Jansje van Munster voor sigaren en sigaretten, een depot houder van de wasserij. Het café van Otse de Jong met zijn vrouw en schoonzuster, bloemist Van Ittersum, groenteboer Niemeijer en er was nog een schoenmaker. Je had ook nog Kieftenbeld timmerman of aannemer.
Bakkerij Lindeboom verkocht vooral brood maar ook gebak. Brood uit venten deed hij ook met paard en wagen. Tijdens het venten met brood aan de Hasselterdijk kreeg het paard op een keer een veulen! Het paard werd met veulen bij een boer in de stal ondergebracht en in de avond werden paard en veulen (veulen in de bakkerskar) en de kar weer naar huis gehaald. Of de bakker heeft getrakteerd op beschuit met muisjes weet ik niet…

Kanaal
We hebben nu het kanaal dwars door Frankhuis maar eerst was het een stuk. Ongeveer na 1960 had je twee gedeelten met aan de overkant Houthandel Eindhoven en zuivelfabriek de Blokmelk.
Zelf vind ik dat er in vroegere jaren een geweldige middenstand in Frankhuis was. In 2010 vertelde een bewoner van een woonwagenkamp in Steenwijk mij het verhaal dat zijn vader vroeger met de wagen ’s zomers in Zwolle stond en in de winter in Steenwijk. En ’s zomers, zo vertelde hij, ging hij dan petroleum halen bij Jan Wieten: ‘Was die oude moeder achter dan pakten wij gauw snoep uit de vakken. Wat werden die mensen bestolen en alles rook in de winkel naar petroleum.’
Toen het café van De Jong verbrand is, zijn ook alle bekers en vlaggen van de voetbalvereniging WVF verbrand, want die voetbalden ook in Frankhuis. Tegenwoordig is Frankhuis eigenlijk niets vergeleken bij vroeger.

Ramakerzijl
Nu iets over de Ramakerzijl (ziel), de sluis naar de Mastenbroekerpolder. Nu alleen gebruikt voor water inlaat bij in de zomer langere droge perioden. Maar vroeger gingen hier schepen of moet ik zeggen scheepjes doorheen met turf en kunstmest. Ook bouwmaterialen, vooral zand, werden per boot of bok (een platte boot) aangevoerd.
Het eerste stuk van de Ramakerzijl naar de Oude Wetering is vermoedelijk een rivierarm. Het past eigenlijk ook niet in de lijn van de Bisschops- , Oude en Nieuwe Wetering en stond ook lijnrecht op het kasteel Werkeren, later boerderij het Werkel. De oude ruïne van het kasteel is nu goed zichtbaar.
Maar ook de boerderij was groot en anders dan de boerderijen in de polder Mastenbroek.
De volgende boerderij links aan de Oude Wetering was Stokebrand of Stokkebrand in de volksmond. Het was altijd Anton en Marie van Stokkebrand en zo werd ook gesproken over Bertus en Annie van het het Werkel. Tegenover deze boerderij stond nog een boerderij maar deze had geen naam.
Dan verder aan de rechterkant stond de boerderij Het Luibuis. Ik kan niet zeggen dat die mensen die er woonden en gewoond hebben lui waren, eerder harde werkers. Vroeger bewoond door de familie Van Dam en later door de familie Snel-Pelleboer. Boer Van Dam had ook varkens en in het bijzonder een beer. Hij had volgens mij hier een vergunning voor (beerhouder).
Bij het Luibuis was als men de brug over ging dadelijk links een landweg die richting de Boxem ging. Na 600 meter rechtsaf richting Hasselterdijk - Werkerlaan misschien wel een kilometer lang. Later werd er een nieuwe brug gemaakt over de Wetering en hoefde je niet meer bij Van Dam en later Snel langs, maar de ruilverkaveling heeft dit ook weer achterhaald hoewel de brug er nog steeds is.
De volgende boerderij links lag een behoorlijk stuk van de Oude Wetering. Ik denk dat hij in 1935-1936 gebouwd is, daarvoor werd het land dat bij de boerderij lag elk jaar los verhuurd. Het land aan de andere kant van de Oude Wetering tegenover deze boerderij noemde men de Lozekoten maar de betekenis ervan weet ik niet.

Wordt vervolgd.