Verhaal: Gedachten over de Polder Mastenbroek deel 2

Gedachten over de polder Mastenbroek

Oud Mastenbroeker Cor Kok (hij woonde bij de Boxem) reist aan de hand van zijn herinneringen door de polder Mastenbroek. Omdat hij veel te vertellen heeft wordt zijn verhaal in een paar afleveringen geplaatst.

De Boxem
Dan komt Cor Kok bij de Boxem: Vroeger stonden daar vier huizen of boerderijen. Ik denk dat mensen die dit lezen of horen met het hoofd beginnen te schudden, maar ik zal het uitleggen. Links aan de westkant woonde vroeger Van de Kamp en later Van de Weer. Dan stond er een zwarte schuur en dan weer een klein huisje waar een medewerker van het Waterschap woonde. Men zal misschien zeggen Harm Landman met Jennigje, maar nee, die woonden aan de Millgersteeg. Hier woonde een familie Sluisman of Huisman (de naam is mij niet precies bekend), dus dit zijn er twee. En aan de rechterkant de familie Van de Brink en daarvoor twee broers en een zuster Bergman.
Tegenover de familie Van de Brink woonde de familie Kok. Tussen de boerderijen van de families Kok en Van de Brink liep ook de Milligersteeg tussen twee muurtjes door. Maar pas sinds 1932: eerder was de weg gelijk aan de bovenkant van het muurtje. De brug lag toen wel een meter hoger. Dit was – lach niet – voor de scheepvaart! Ook aan de andere kant (nu A. Kok) zijn de betonnen muurtjes nog te zien.
Mensen met paard en wagen komende uit de Milligersteeg spoorden de paarden dan bij Bart Esseling zijn huis (later H. Landman) vurig aan om tegen de hoge brug op te komen.
Dat was ook luid te horen, maar daar wil ik niet teveel van vertellen omdat ik daar zelf gewoond heb.
Maar aan een ding erger ik me wel: aan de naam Stuurmansweg, vroeger De brede Steeg. Alle dwarswegen in de polder heetten steeg: Milligersteeg, Scholtensteeg, Zandsteeg en Proemensteeg. En dan komt er een deftige mijnheer te wonen en dan wordt het Stuurmansweg! Het was toch Mastenbroek en dan moet je ook een stuurman hebben. Ik hoop dat het gauw weer Breesteeg wordt.

Mest
Ik wil niet beweren dat ik gelijk heb maar het is mij verteld door iemand die er onderzoek naar gedaan heeft: de naam Mastenbroek heeft niets met masten van doen gehad. Vroeger sprak men in het dialect mest uit als mas . In de polder liep het vee in de tijd van bisschop Jan van Arkel op de hogere stukken. Het waren geen melkkoeien maar mestvee (in dialect masvee). Broek is laag land en zo kom je dan op Mastenbroek.

Aan het eind van de Oude Wetering, van het jaagpad naar de Ramakerzijl kun je in het landschap nog zien dat er sprake was van een rivierarm. Voorvaderen van de familie Visscher gingen hierlangs om kunstmest te halen voor de boeren in de polder.
Ze gingen dan met een boot of bok met paard over de weg en het laatste stuk het jaagpad naar Ramakerszijl. Bij de dijk werd het paard uitgespannen en bij een boer op stal gezet, dan duwde men met twee personen de bok krachtig van de oever naar de overkant van het Zwartewater naar de Vulkaan of Agrarisch Unie . Daar kwamen zakken van 100 kilo aan boord. ‘Ja de arbeidsinspectie bestond nog niet en 20 kilo was de moeite niet en die zakjes bestonden ook niet.’
Was de bok vol dan weer naar de overkant. De mensen duwden de boot flink af en die dobberde weer naar de westkant. Het paard ging weer voor de bok en zo bracht men de kunstmest naar de boeren in de Mastenbroekerpolder.
De zware zakken gingen met een soort veer met hefboom op schouderhoogte en dan op de schouder de wal op en bij de boer in de schuur. En als je dan nu het materiaal bij Visser ziet staan...

Straat van Gibraltar
De eerder genoemde betonnen muurtjes werden ook wel de Straat van Gibraltar genoemd. Ze te passeren was niet altijd gemakkelijk. Daar wisten de loonwerkers over mee te praten die soms muurvast kwamen te zitten met een tractor met dubbele lucht of een hakselaar.
De koeien en de pinken werden los over de weg naar een nieuwe weide gedaan. Bij een dam die open stond ging men gauw met de fiets staan om de koeien voorbij te laten en dan gauw op de fiets tussen de koeien door naar de volgende oprit. Bij de Boxem was het altijd oppassen geblazen als er koeien aan kwamen.
Er zijn leuke verhalen over dat vee drijven: Zo stond een koe van Wim Put uit Westenholte ineens bij mevrouw Van de Brink in de keuken en een pink van Klaas Hof stak bij de buurman de kop door het raam toen deze net achter het visje van de veemarkt zat.
Boer Pelleboer fietste achter een koppeltje pinken die net van de stal kwamen. Een pink met een kluit mest aan de staart sloeg door de spaken van de fiets van boer Pelleboer die met fiets en al over de kop sloeg en hij had de spaken uit het wiel.

wordt vervolgd!