Verhaal: Strijd om het gemaal
‘’De Duitsers gaan het gemaal open zetten, dat kan toch niet, dan komt alles onder water”, zegt Klaas Hengeveld verschrikt tegen zijn vader. “Ja, ik heb er ook iets van gehoord”, antwoordt zijn vader, ‘’ maar we zullen zien of het echt gebeurd’’.
Zondags aan het werk
Na een paar dagen staat de polder inderdaad onder water. Snel hebben de boeren de stallen klaargemaakt, staken erin gezet, touwen opgezocht, strooisel in de stal. “De koeien liepen gelukkig al op de koewei, dus die konden snel naar binnen”, vertelt Klaas. ‘’Iedereen werkte die zondag, de koeien naar binnen, de aardappels gerooid…”
Actie van de ondergrondse
“Maar het openzetten van het gemaal ging niet zonder meer”, herinnert Klaas zich. ‘’De Duitsers zetten op 17 september 1944 het gemaal open, maar ‘s nachts kwam de ondergrondse. Die kwam de sleutel van het gemaal halen bij Kloosterman die driehonderd meter verderop op de Prinsenkeet woonde. Hij beheerde de sluizen voor het Waterschap en gaf de sleutel af aan de ondergrondse die de sluizen weer sloot. Overal van de boerenerven werden wagens gehaald en die werden voor de sluizen in het water gezet zodat de sluizen niet meer open konden. Maar de volgende morgen, toen de Duitsers erachter kwamen wat er gebeurd was, waren ze woedend. Ze gingen naar het huis van Kloosterman en staken het in brand. Gelukkig was de familie Kloosterman gevlucht en met hun zes kleine kinderen ondergedoken.
Gijzelaars
Daarna pakten de Duitsers mensen uit de buurt op en ze zeiden: ‘jullie weten wie de sluizen weer dicht gedaan heeft. Als jullie het niet zeggen zetten we je tegen de muur’. Nou had Mol van de Kamperzeedijk een kokosfabriek en men zei dat hij een NSB’er was. Maar hij heeft mensen uit zijn fabriek gehaald en die hebben de wagens weer uit het water gehaald. Daarna lieten de Duitsers de gijzelaars los.
“Maar om te voorkomen dat de ondergrondse weer zoiets zou doen haalden ze mannen uit Genemuiden. Twee mannen moesten dag en nacht wachtlopen,” zegt Klaas.
Vergelding en vergoeding
Het Waterschap had twee stukjes land aan de Kamperzeedijk. Kloosterman had daar twee pinken lopen en er liep ook een pink bij van Westra. Alle drie de pinken werden door de Duitsers doodgeschoten als vergelding.
De ondergrondse kwam een week nadat de familie Kloosterman gevlucht was met kleding voor de kinderen, dat werd tenminste gezegd. Maar na de oorlog schreef Kloosterman dat hij nooit iets heeft gehad van de ondergrondse. De geruchten gingen dat de ondergrondse stal en duur doorverkocht. Kloosterman heeft jaren later van het Waterschap Mastenbroek 1000 gulden ter compensatie van zijn huis en inventaris gekregen.
De mensen in Mastenbroek dachten overigens toen de polder onder water werd gezet, dat de oorlog snel voorbij zou zijn. Ze hoorden op zondag 20 september 1944 het kanonnengebulder van operatie ’Market Garden’ bij Arnhem…
Als de polder bevrijd is op 14 april 1944, duurt het nog even voordat het land weer bebouwd kan worden. De enige droge plekken zijn de terpen waar de boerderijen en schuren op staan. Daarom was de belt het enige plekje waar groente verbouwd kon worden. Deze werd dan ook door veel bewoners omgespit om groente te verbouwen. (De Koekkoek, waar verse groente werd verbouwd, stond ook onder water.) Het omliggende land werd later opnieuw ingezaaid met Amerikaans graszaad, door de Amerikanen beschikbaar gesteld. Maar na een jaar of tien was deze grassoort bijna weg en op veel plaatsen kwam zelfs het oude gras weer boven.
